Jak poprawnie redagować wewnętrzne akty normatywne? Cz. 3. Akty zmieniające. Tekst jednolity a tekst ujednolicony

Kolejny z tekstów należących do zapowiedzianej przez nas serii instruktaży jest poświęcony poprawnemu przygotowywaniu zmian w aktach prawnych. Wyjaśniamy w nim, jak wprowadzić je w obowiązujących uchwałach i zarządzeniach, a także dlaczego nie należy stosować zamiennie pojęć „tekst jednolity” i „tekst ujednolicony”.

Jednocześnie chcielibyśmy zachęcić do zapoznania się z poprzednimi częściami cyklu, z których dowiecie się Państwo, jakich zasad należy przestrzegać, redagując projekty aktów prawnych: uchwał oraz zarządzeń.

Definicja nowelizacji

Nowelizacja to zmiana aktu normatywnego, która polega na:

• uchyleniu niektórych jego przepisów,
• zastąpieniu niektórych przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu,
• dodaniu do niej nowych przepisów.

Zasady wprowadzania zmian

Wprowadzony akt prawny można zmieniać późniejszym. Nowelizacji dokonuje się na podstawie tego samego przepisu upoważniającego, jeśli nadal obowiązuje. Akt zmieniający wydaje organ, który wydał zmieniany akt prawny, albo organ, który przejął właściwość organu, który wydał zmieniany akt.

Przepisy zmienia się:

• odrębnym aktem zmieniającym tej samej rangi (tzn. zarządzenia nie nowelizuje się uchwałą i odwrotnie);
• przepisem zmieniającym zamieszczonym w innym akcie tej samej rangi.

Jeżeli wprowadzane zmiany:

• mają być liczne lub
• mają naruszać konstrukcję lub spójność pierwotnego aktu lub
• akt był już poprzednio nowelizowany,

opracowuje się projekt nowego aktu.

Redakcja aktu zmieniającego

W tytule aktu zmieniającego nie podaje się numeru i daty aktu nowelizowanego.

Określenie przedmiotu w tytule:

• uchwały zmieniającej uchwały rozpoczyna się od zwrotu: „o zmianie uchwały w sprawie…”;
• zarządzenia zmieniającego rozpoczyna się od zwrotu: „zmieniające zarządzenie w sprawie …”.

W obu przypadkach pomija się nazwę organu, który wydał zmieniany akt, datę wydania, a także jego oznaczenie.

Pierwszemu paragrafowi aktu zmieniającego albo przepisowi zmieniającemu zamieszczanemu w innym akcie nadaje się brzmienie: „W uchwale/ zarządzeniu ….. (tytuł uchwały/ zarządzenia) wprowadza się następujące zmiany: …”.

Jeżeli uchyla się tylko jeden przepis aktu, przepisowi uchylającemu nadaje się brzmienie: „W uchwale/ zarządzeniu … (tytuł uchwały/ rozporządzenia) uchyla się § …”.
Jeżeli zmienia się treść lub brzmienie tylko jednego przepisu, przepisowi zmieniającemu nadaje się brzmienie: „W uchwale/ zarządzeniu … (tytuł uchwały/ zarządzenia) § … otrzymuje brzmienie: …”.

Zmienia się pierwotny tekst aktu prawnego, a jeżeli wprowadzono do niego zmiany – tekst zmieniony.
Jeżeli ogłoszono tekst jednolity, zmienia się ten tekst, a w przypadku gdy wprowadzono zmiany do tekstu jednolitego – zmieniony tekst jednolity.

Cechy tekst jednolitego

Tekst jednolity:

• ma podstawy prawne do jego stosowania i publikowania;
• ma określone zasady redagowania oraz warunki opracowywania (warto stosować odpowiednio zasady określone dla aktów prawa powszechnie obowiązującego ujęte w § 106 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”),
• jest ogłaszany przez rektora w formie obwieszczenia (odpowiednio stosowany art. 16 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych),
• jest publikowany w załączniku do obwieszczenia i nie jest podpisywany,
• poprzedzony jest wykazem wszystkich nowelizacji od wydania pierwotnego aktu bądź jego ostatniego tekstu jednolitego.

Redakcja tekstu jednolitego

Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad:

• zachowuje się numerację pierwotnego tekstu i uwzględnia numerację dodaną przez akty zmieniające;
• w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie „uchylony”, podając w odnośniku tytuł aktu uchylającego oraz jego oznaczenie, a także przepis uchylający i datę jego wejścia w życie;
• przy przepisach, których treść zmieniono, i przy przepisach dodanych podaje się w odnośnikach do tych przepisów tytuł aktu nowelizującego oraz jego oznaczenie, a także przepis nowelizujący i datę jego wejścia w życie;
• w przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych, w odnośnikach do tych przepisów podaje się w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany, zgodniez powyższymi zasadami.

Cechy tekstu ujednoliconego

Tekst ujednolicony również jest opracowaniem, które uwzględnia zmiany w pierwotnym akcie normatywnym i stosuje się do niego techniki prawodawcze. Różnica polega na tym, że ujednolicony tekst służy wyłącznie ułatwieniu stosowania zmienionego aktu prawnego, ale sam nim nie jest. Dlatego przy jego stosowaniu powołujemy się zawsze na akt źródłowy lub tekst jednolity (w obu przypadkach z ewentualnymi zmianami).

W przeciwieństwie do tekstu jednolitego, test ujednolicony:

• nie ma podstaw prawnych do stosowania i publikowania,
• może być sporządzany na bieżąco po każdej nowelizacji,
• jest niezależnie opracowanym tekstem, który nie musi być publikowany ani uchwalany w trybie przewidzianym dla aktu normatywnego.

Autor: Grzegorz Laskowski, ekspert ds. prawnych i formalnych aspektów kształcenia